Okay, okay, je wilt niet de hele dag met iedereen ruzie maken. Maar zonder wrijving geen glans, toch? Conflicten zijn positief omdat zij een stimulans vormen om:
- Te discussiëren, zodat je iets leert of elkaar beter leert begrijpen
- Kritisch te denken
- Creativiteit te ontwikkelen
- Knopen door te hakken
En natuurlijk kennen we allemaal ook de negatieve effecten. Conflicten kosten tijd en energie, ze kunnen escaleren en relaties stukmaken, of ze leiden tot een impasse waar niemand mee verder komt.
In de opleiding tot Mediator die ik op dit moment volg, kwamen de vijf ‘basisconflictstijlen’ aan bod. Hé, dacht ik, die ken ik! Maar dan als de vijf ‘onderhandelingsstijlen’. Als expert omgevingsmanagement weet ik dat onderhandelen en conflicten oplossen heel dicht bij elkaar liggen: ik wil iets van jou, jij wilt iets van mij, zo eenvoudig is het! Een conflict klinkt misschien meer als ‘ruzie’, maar conflicterende belangen leiden niet per definitie tot oplopende emoties. En onderhandelen klinkt misschien meer als ‘zakelijk’, terwijl ik menige onderhandeling heb begeleid waar de gemoederen hoog opliepen en mensen zich persoonlijk geraakt voelden.
In mijn werk gebruik ik vooral de Harvard onderhandelingsmethode, die het dichts bij exploreren/samenwerken uit het model van Thomas-Kilmann komt. Het is goed om me te realiseren dat niet één stijl de beste is; elke stijl vertegenwoordigt een paar nuttige sociale vaardigheden. Het is denk ik een mooie gedachte om meer als onderhandelaar te denken als je conflicten op wilt lossen, en bewust te kiezen voor de stijl die je daarbij inzet. Zo haal je maximaal rendement uit ieder conflict!
Ik zet ze alle vijf de stijlen nog even op een rij:
- Doordrukken is gericht op het realiseren van je eigen belang, je doelen halen, desnoods ten koste van anderen. Deze stijl is geschikt als er weinig tijd is en veel druk om knopen door te hakken, als je voldoende macht hebt en als de relatie niet zo belangrijk is.
- Toegeven is gericht op de relatie en het belang van de ander. Je bouwt hiermee krediet op voor de toekomst. Dit kun je doen als het jou weinig kost en het de ander veel waard is.
- Vermijden is niet gericht op je eigen belang en ook niet op het belang van de ander. Misschien is nu niet het juiste moment om het onderwerp te bespreken, of vind je het sop de kool niet waard. Het kan ook zijn dat de emoties te hoog oplopen om het er nu over te hebben.
- Exploreren (of samenwerken) is gericht op zowel het eigen belang als het belang van de ander. Denk aan Harvard win-win onderhandelen, waarbij je ernaar streeft voor alle partijen zoveel mogelijk waarde te creëren. Deze stijl pas je toe als je elkaar hard nodig hebt, en samen verder moet. En ook, als de belangen van beide partijen te belangrijk zijn om er niet samen uit te komen.
- Het compromis: een beetje voor jezelf en een beetje voor de ander. Deze stijl is geschikt als er weinig haalbaar is, als er weinig tijd en energie is en als iedereen bereid is concessies te doen.
Maak van conflicten iets goeds!